Tư duy theo Mục đích (Purposeful Mindset)

Có bao giờ bạn cảm thấy hiệu quả làm việc, hoặc khả năng tư duy của bản thân có một sự chênh lệch lớn khi tham gia các dự án khác nhau không?

Hay cụ thể hơn, có bao giờ bạn cảm thấy khó chịu vì được giao những đầu việc mà mình không thích, rồi tìm cách trì hoãn nó không?

Tôi nghĩ rất nhiều người có tình trạng này. Giống tôi!

Nhưng gần đây tôi chú ý hơn tới một sự thật (có vẻ đã hình thành từ lâu) là sau mỗi dự án thành công, đạt được những KPI mong muốn thì tôi thường không còn cảm xúc gì về nó. Một cảm giác vô định.

Tôi chợt có cảm hứng để viết về kiểu người như tôi, người có lối tư duy theo Mục đích (Purposeful Mindset).

2024 là năm tôi cho phép mình thử nghiệm những điều mới mẻ mà trước đó tôi đã không ưu tiên. Dự án thành công nhất, với tôi, là đã hoàn thành thử thách tập luyện để cải thiện thể chất. Kết quả rất mỹ mãn. Tôi không chỉ vượt KPI về việc giảm cân, các chỉ số sức khỏe, mà còn truyền cảm hứng cho một số bạn bè, đồng nghiệp cùng tập luyện. Tôi đã hoàn thành dự án chỉ trong 5 tháng, thay vì 9 tháng như dự kiến. Tôi nhớ mình đã rất kiên trì, kỷ luật với những kế hoạch về tập luyện và dinh dưỡng: đạp xe đi làm mỗi ngày, tập gym 4-5 buổi mỗi tuần, kiểm soát kcal tiêu thụ ở mức 1800,...

Tôi cũng không nhớ được động lực nào đã khiến tôi kỷ luật đến như vậy.

Đó chính là vấn đề của tôi. Sau những nỗ lực hết mình, giờ đây, tôi không còn chút cảm xúc nào đặc biệt đối với những tháng tập luyện không ngừng đó. Tôi cũng buông lỏng những thói quen tốt đã được hình thành. Không động lực, không cảm xúc.

Để bạn có thể dễ dàng hình dung thì bản thân tôi là người ưa thích thể thao, vận động và tôi đã hoàn toàn tận hưởng giai đoạn thử thách này, không hề cảm thấy áp lực nào quá lớn. Tôi còn nhớ một đồng nghiệp đã nói với tôi rằng 'em thấy anh giảm cân rất nhẹ nhàng, không cực khổ gì hết'. Nên tôi không cho rằng giai đoạn đó khiến mình quá mệt mỏi mà dẫn đến tình trạng này.

Vậy thì điều gì đã xảy ra?

Nguyên nhân hợp lý nhất, với tôi, là cách mà tôi tư duy. Chính xác là cách mà não bộ của tôi nhìn nhận những sự việc, sự kiện xung quanh. Và dường như mỗi người chúng ta, tại mỗi thời điểm trong cuộc đời, sẽ mang một dạng tư duy đặc thù (cũng có những người mang một lối tư duy suốt cả cuộc đời).

Tôi thuộc nhóm người Tư duy theo Mục đích (Purposeful Mindset).

• 'Theo Mục đích' ở đây có thể nói là cách người có lối tư duy này phân loại, đánh giá các sự việc dựa trên kết nối về ý nghĩa, giá trị, mục tiêu mà chúng đem lại.
• Cụ thể một chút thì người có lối tư duy này sẽ thường gán giá trị và niềm tin của mình vào con người, sự vật hay sự việc đang diễn ra. Từ đó mà hình thành cảm xúc, cách nghĩ, khả năng và động lực tương xứng.
• Có thể hiểu rằng: để một người có Purposeful Mindset hoàn thành tốt nhất một công việc thì phải truyền cảm hứng, thúc đẩy họ bằng ý nghĩa, và mục tiêu liên kết với sự việc đó.

Trong trường hợp của tôi, khi bắt đầu giảm cân, vô thức não bộ đã liên kết những bài tập, chế độ với một ý nghĩa quan trọng nào đó, giúp bản thân tôi duy trì được cường độ tập luyện đề ra. (ở đây là lý do sức khỏe, tôi đã bệnh khá nặng vào cuối 2023).

Nhưng sau khi hoàn thành kế hoạch, chỉ số sức khỏe của tôi đã quay về mức tốt thì những liên kết ý nghĩa bị đứt đoạn. Như một con rối đứt dây, động lực để duy trì hoạt động cũng không còn.

Theo đó, với một người có Purposeful Mindset, điều quan trọng nhất là duy trì những kết nối về giá trị, ý nghĩa, mục tiêu với các đầu việc, hoạt động, dự án.

Nếu bạn cũng là một người có cơ chế tư duy tương tự, có thể cân nhắc những lưu ý sau để tự bản thân có thể thích ứng với cuộc sống và công việc tốt hơn.

1. Luôn nhắc nhở, tự đặt câu hỏi cho bản thân về ý nghĩa, mục tiêu của công việc đó. Tìm kiếm giá trị tích cực, phù hợp với bản thân mình để xây dựng sự kết nối.
2. Chấp nhận nỗi sợ, lo lắng, hay sự thiếu tự tin của chúng ta khi đối diện với những điều chưa biết, hoặc chưa có khả năng thực hiện. Vì nếu không, chúng ta sẽ tự tạo ra rào chắn, cắt đứt mong muốn, động lực với công việc đó ngay.
3. Chấp nhận và tìm kiếm sự giúp đỡ. Đây là hệ quả tiếp theo của ý trên. Sẽ rất khó để bản thân duy trì động lực với các công việc mà ngay từ đầu chúng ta không cảm thấy thích thú. Những cộng sự sẽ trở thành chiếc neo giúp ta không tự gạt mình ra khỏi hành trình.
4. Hành động, hành động và hành động. Khi chưa kết nối về cảm xúc được với công việc nào đó, bản thân chúng ta rất dễ dàng tìm cách lẩn trốn. Hãy hành động ngay khi có một ý niệm để bắt đầu. Từ những bước đi đầu tiên, những sợi dây liên kết rất có thể sẽ hình thành nhanh chóng.

Chúc bạn thành công!

P/s: Nếu bạn không hành động để cải thiện lối tư duy của mình, sẽ có một hiệu ứng tiêu cực có thể xảy ra. Tôi sẽ viết về vấn đề này trong một buổi khác, và thật lòng không hy vọng các bạn sẽ phải tìm đến nó.

Lãn Tiểu Sinh

Sài Gòn, 2/1/2025